Het kinderbrein ontwikkelt zich in een eigen tempo, maar kinderen in deze westerse maatschappij moeten zich helaas aanpassen aan een bepaald tempo en niveau.
Waar sommige scholen al prachtig inspelen door echt te kijken naar het individuele kind. Prachtig, uitbreiden die olievlek!
Want als het individuele kind in successen wordt gezien in de kleine stappen die het kind maakt (dus grootste ontwikkeling) wordt het zelfvertrouwen van het kind gestimuleerd. En niet alleen het zelfvertrouwen, ook de autonomie komt dan meer op gang.
Wanneer er allemaal touwtjes aan het kind gaan trekken, kan er weerstand komen. En vanuit deze weerstand klachten als: onzekerheid, driftbuien, slapeloosheid, veranderingen in het gemoed, faalangst, lichamelijke klachten. Dit zijn hulpvragen die ik als kindertherapeut naast HSP veel zie in de praktijk.
Het werkt (bewezen, er is en wordt veel onderzoek naar gedaan) averechts een kinderbrein dat nog niet toe is aan bepaalde cognitieve vaardigheden, te “pushen”.
Sommige kinderen zijn nog niet toe aan bepaalde cognitieve functies. Het kinderbrein is hier dan simpelweg niet aan toe.
Wanneer een kind hoogsensitief is, is het niet de natuur theoretisch te denken. De kans op angst, zoals faalangst, wordt dan groter. Ook gaat een kind dan vaak irrationeel denken:
Sommige gedachten zijn niet waar, die zijn niet werkend ook. Hier krijgt een kind alleen maar stress van.
Dit is een overzicht van de meest voorkomende destructieve gedachten die ik in de praktijk tegen kom:
Het is voor mij noodzakelijk dat iedereen mij aardig vindt.
Een feit is dat niet alle gezinsleden met elkaar overweg moeten kunnen. Niet iedereen vindt elkaar even leuk of lief. We zijn nu eenmaal verschillend, en mensen hebben verschillende voorkeuren. Wanneer je deze gedachte behoud: blijft men zich aanpassen aan de behoefte van een ander. Ze lezen mimiek, en kunnen iemand op verschillend niveau lezen. Hierin zijn ze bereid zich aan te passen en een ander in de behoefte te voorzien. Maar als het dan blijkt dat het niet altijd lukt om dan iemand te vriend te houden, kan dat teleurstellen. En aan het zelfbeeld gaan knagen. Vaak zijn deze mensen ook niet assertief.
Ik mag geen fouten maken, anders faal ik.
Ik zie dit ook veel bij ouders. Het graag perfect willen doen. Helaas is perfectionisme vaak de oorzaak van faalangst. Daarnaast kan perfectionisme veroorzaakt worden door een hele lage frustratietolerantie voor zaken die niet gaan zoals je had gehoopt. Hoe komt het in gezinnen voor dat gezinsleden denken dat andere geen fouten mogen maken. Vaak is dit cultureel bepaald: in het belang van het gezin in goede ere houden.
Ik kan er echt niet tegen als dingen niet gaan zoals ik wil.
Deze gedachte gaat samen met een lage frustratietolerantie. Het is ook een belangrijke oorzaak van agressief gedrag. Iedereen schrijft in zijn hoofd een soort script van hoe de directe toekomst verlopen gaat . Het wordt echter een probleem wanneer het script rigide en eenzijdig is. Het gevoel hebben dat je zelf niks meer waard bent als het niet precies gaat zoals in gedachten hadden. En dat is een heel naar gevoel, waar angst bij komt kijken. Ze verliezen houvast en die paniek roept vaak agressie op. Wanneer je meer flexibele script in je hoofd kunt schrijven over de toekomst, die ruimte laten voor meer mogelijk Heden, raken mensen minder overstuur als dingen ineens anders lopen.
Het ligt niet aan mij als iets misgaat. Ik kan er niks aan doen.
Deze denkfout komt vaak bij jonge kinderen voor. De kinderen denken: ik wilde geen fout maken, dus ik maakte geen fout. Vaak geven ze dan de schuld aan de persoon die het dichtbij het kind staat. Als kinderen ouder worden, leren ze deze denkfout vaak af. Maar dat geldt niet voor ieder kind. Hebben schuldige van een ander, denk aan bijvoorbeeld een broer of zus, lijkt veiligheid bieden, maar veel cliënten beseffen niet dat ze alle macht over de situatie weggeven. Als de ander iets misdaan heeft, moet die ander het ook maar oplossen. Het kind heeft als gedachte dat het gedrag niet hoef te veranderen. Sterker nog, het kind kan het gedrag niet veranderen, want daarmee zou het kunnen toegeven dat het fout zat. Binnen gezinnen is het belangrijk dat alle gezinsleden vertellen dat iedereen fouten kan maken. In gezinstherapie wil je een zweer creëren waarin iedereen zich veilig voelt en dat het oké is om toe te geven dat je een fout maakt. Als je in een sessie de gezinsleden Laat vertellen wat er allemaal wel eens fout kan gaan, en wat er fout ging bijvoorbeeld die week, is dat zeker helpend.
Ik moet altijd alert zijn op alles wat er maar kan gebeuren.
Mogelijke gevaren zijn er en alert zijn is prima. Maar als gezinsleden aandacht richten op het voorkomen van narigheid, denk aan over bezorgdheid van ouders en kinderen, is het niet meer ontspannen leven binnen een gezin.
Ik ben afhankelijk van een ander. In mijn eentje kan ik het niet.
Volwassenheid wordt in de pedagogiek meestal benoemd als zelfverantwoordelijke zelfbepaling. Je bent zelf verantwoordelijk voor wie je bent. Maar sommige kinderen en volwassenen, vind het lastig zelf verantwoordelijkheid voelen voor hun leven, en hebben het gevoel altijd een ander nodig te hebben.
Door de dingen die ik vroeger had meegemaakt, ben ik nu eenmaal zo.
Dit is een overtuiging wat veel ouders hebben. Dit zie ik veel terug. Door familie patronen, was ik ook wel familie lijnen noem, Het gevoel hebben dat je nou eenmaal zo bent en niet anders kan. Dat je het zo hebt gespiegeld gekregen, geleerd hebt en daar patroon van hebt gemaakt. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen, dat je deze patronen moet voorts blijven bewegen. Deze patronen kun je doorbreken. Dit kan bijvoorbeeld met Systemisch werk/ familieopstelling.
Ik moet de moeilijkheden van een ander oplossen.
Empathie betekent dat je een beeld kunnen vormen van de gevoelens van anderen. Je gebruikt daarvoor je invoelend vermogen. Het betekent niet dat jouw emoties Total overspoeld worden door de gevoelens van anderen. Dat je moet fiksen. Als je gelooft dat je je het leed van anderen zoveel mogelijk moet aantrekken, zal het wel gebeuren. De meeste hulpverleners voelen zich immers aangetrokken tot het vak dat ze zich kunnen verplaatsen in de situatie van een ander. Daarom is het zo noodzakelijk op je eigen energieniveau te letten. Zelfbewust zijn, en niet leeggelopen.
Piekeren
In In de psychologie wordt piekeren onderverdeeld in 2 soorten;
- Type 1: piekeren over praktische problemen die het kind terechtkomt
- Type 2: het kind piekert over het feit dat het zoveel piekert
De meeste kinderen die in de praktijk komen voor het piekeren, hebben een combi van overprikkeld zijn en last hebben van piekeren (type 2).
Kinderbrein
Het limbisch systeem (hippocampus en de amygdala) spelen een rol in het ontstaan van piekeren.
De prefrontale cortex kan bij een goed functionerend hersensysteem inspelen dat negatieve gedachten niet de overhand nemen, maar bij piekeren is dit verstoord.
Bij piekeren helpt het door gerichte afleiding op te zoeken (bijvoorbeeld knuffelen met een zacht konijn, of met jou als ouder, wandelen in de natuur, knutselen) in een prikkelarme omgeving te zijn en door een dagelijks piekermoment in te plannen! Bijvoorbeeld een kwartier heel hard piekeren. Alles op te schrijven wat maar in het kind op komt. Dit is goed voor de verwerking en helpt om op afstand te kijken naar de gedachtes.
Kijk ook naar de talenten
Hoogsensitieve kinderen hebben vaak een talent voor organiseren! Maar liefst 58% van de HSP’ers blijkt na onderzoek een groot talent te hebben voor het organiseren van taken, activiteiten, in het spelen, enz.
Zij overzien het geheel, en brengen alles samen.
Tip: stimuleer dit bij jouw hoogsensitieve kind! Prikkel je kind door te vragen hoe hij/zij het zou aanpakken.
Wat er dan gebeurt, is een talent in het hoogsensitief zijn naar voren brengen.
Geschreven door:
Anne van Omme
Holistisch kindertherapeute en HSP specialist
