Zachtjes kwam hij mijn praktijk binnen. In één handje zijn knuffelkonijn en aan de andere zijn mama. 5 jaar is hij. Hij wilde niet op een eigen stoel, en kroop veilig in de schoot van zijn mama.
Wat mij opvalt is dat hij onzeker naar mij kijkt, zich klein maakt en niets zegt.
Zijn moeder geeft aan dat hij dit vaak heeft buitenshuis; dichtklappen en niet durven zeggen of doen.
Ahá, daar hebben we al iets.
Want de hulpvraag van deze grote kleine man is “drift”. Veelvuldig driftbuien, enkel thuis. Op school merken ze hier niets van; in het tienminuten-gesprek had de juf niet begrepen waar ouders het over hadden toen zij vertelden over de driftbuien thuis. Ze hadden aan de leerkracht verteld hoe hij kan schreeuwen, met dingen gooien, het kind moet huilen als hij niet naar boven wilt omdat hij niet wilt gaan slapen. Hoe hij vermoeid en uitgeblust aan het avondeten zit en het niet meer lukt om te eten. Een degelijke maaltijd naar binnen te krijgen tot frustratie van ouders aan toe.
Wat is een driftbui?
Een driftbui is een oncontroleerbare boosheid die meestal maar kort duurt.
Kortdurende emoties hebben áltijd een oorzaak.
Kinderen hebben meestal driftbuien in de leeftijd van anderhalf tot vier jaar, dit is heel gezond: zo leren zij “Nee” zeggen en voor zichzelf opkomen.
Als boosheid langer duurt weet je dus: er ligt een bron.
Een driftbui herken je vrij snel: je kind is boos en voelt zich niet kalm, maar schreeuwt, huilt en begint misschien zelfs te slaan, bijten, slaan of schoppen. Driftbuien bij jonge kinderen zijn normaal en maken deel uit van de emotionele ontwikkeling. De kijk op de wereld. Met als resultaat: autonomie wordt gestimuleerd. Kinderen willen steeds meer zelf doen.
“Als boosheid langer duurt weet je dus: er ligt een bron.”
Het kinderbrein
Omdat de hersenen nog lang niet volledig ontwikkeld zijn, kunnen jonge kinderen deze emoties, maar ook vele prikkels nog niet volledig verwerken. Daarnaast weet een kind nog niet goed uit te drukken wat hij/zij wil, waardoor je kind boos wordt. Vermoeidheid, honger of angst kunnen ook driftbuien veroorzaken.
Geef positieve aandacht als het kind weer rustig is
Het is waardevol om positieve aandacht te geven als het kind weer rustig is. Kom kort terug op wat er gebeurde: “Je was net echt boos hé, dat mag helemaal. En nu ben je weer kalm, wat ontzettend fijn.” Complimenteer en knuffel je kind. Help je kind dan een activiteit te beginnen; wat is een voedende activiteit voor jouw kind?
Wees zelf rustig
Als je kind een driftbui heeft, is het moeilijk voor jou als ouder om kalm te blijven. Vooral bij extreme driftbuien in het openbaar kun je je ongemakkelijk voelen en is de verleiding groot om het kind zijn eigen tempo te geven. Door dit te doen, lijk je een driftbui te voorkomen. Dit is echter niet het geval. Soms zoekt je kind tussen de grenzen van de ouder en zijn eigen wil. Bij het stellen van een limiet is het belangrijk om altijd op dezelfde manier te reageren. Ook als ouders onder elkaar. Laat de boosheid er helemaal zijn. De boosheid hoeft niet weg en mag er compleet zijn. Maar als je kind er in blijft hangen, maak je contact met je kind door hem/haar aan te raken, oogcontact te maken en heel kalm te zeggen dat je er bent. En aan te geven wat je nu gaat doen. Bijvoorbeeld: “We lopen nu naar de auto toe en dan gaan we naar huis”. Of “Ik zie dat je heel boos bent en we gaan nu samen op de bank zitten en ik geef je een glaasje water.”
Zo leer je je kind van jongs af aan omgaan met emoties als boosheid en frustratie.
Dit kind is overprikkeld. Er is een oorzaak, en ik ben benieuwd welke.
Omgeving duidelijk krijgen
Ik vraag hem of hij zichzelf kan tekenen: tekenen vind hij leuk heb ik ondertussen begrepen en dus speel ik in op dit kind.
Hij gaat enthousiast aan de slag. Het valt me op dat hij constant naar zijn moeder kijkt: als moeder een blijk van goedkeuring / waardering geeft gaat hij weer verder.
Ik noteer alles wat ik zie.
Dan mag hij zijn omgeving tekenen.
Veel poppetjes tekent hij. Dichtbij hem. Heel veel poppetjes.
Ik vraag hem wie het zijn; hij vertelt en ik schrijf de namen erbij, ondertussen durft hij op een eigen stoel. Ik complimenteer hem. Vier elk succesmoment.
“Vier elk succesmoment.”
Welke emoties heeft het kind?
Ik vraag hem welke smileys erbij horen met al die poppetjes om hem heen.
Hij pakt er twee: een smiley dat denkt en een smiley dat verdrietig is.
Ik vraag hem ernaar. Op zijn niveau. Wat het denkende poppetje voor hem inhoudt. Hij geeft aan dat dit poppetje aan het denken is. Ik bevraag moeder en zij geeft aan dat hij voor het slapen gaan, veel piekert.
Ik vraag aan dit kind hoe hij het vind bij deze poppetjes (kindjes uit zijn klas). En hij zegt: “Ik wordt verdrietig van allemaal kindjes”. Ik vraag door. En dán zegt hij “Ze zijn zo druk”.
“Zoek naar voedende activiteiten”
Prikkels
Ik bevraag deze duidelijk heel liefdevolle maar ook uitgebluste mama hoe lange tijd tussen moe uit school- en driftbuien, zit.
Vaak een uur of anderhalf.
Wat doet hij in de tussentijd?
Wat aanrommelen, geen duidelijke activiteit. “Dan verveeld hij zich snel.”
Wordt hij hier blij van, van aanrommelen?
Duidelijk een nee.
“Stap voor stap wordt het duidelijk.”
Op de tekening heeft deze jongen zichzelf vrijwel ingesloten met kindjes van school, zijn ouders, kleine zusje en opa en oma.
Ik vraag moeder of zij dingen hieruit van zichzelf herkent. “Ohja zeker, ik wordt ook gek als het druk is om mij heen”.
Ahá, dan hebben we hier weer iets. Ik heb ondertussen een aantal punten opgemerkt:
- Dit kind heeft last van drukte om zich heen.
- Op school is het kind rustig en blij en thuis laat het boosheid zien.
- Eenmaal thuis weet hij niet wat hij moet doen en anderhalf uur later wordt hij boos.
- Moeder herkent dit van zichzelf (DNA).
Omgeving verhelderen
Dan mag hij tekenen wie voor hem belangrijk zijn. “Wie wil je om je heen hebben”?
Hij tekent op een nieuwe blaadje zichzelf (opvallend genoeg nu groter dan op het andere blaadje) en zijn papa en mama dichtbij. Zijn zusje ook dichtbij. Hij zegt iets waaruit ik opmaak dat hij wel eens verantwoordelijkheid zou kunnen voelen voor haar. Wat ergens heel mooi is maar ook niet moet doorslaan, dit pak ik later op. Op een ander moment.
Hij tekent en tekent en vrijwel álle poppetjes, die hij “de kindjes” noemt, staan verder weg.
Moeder geeft aan dat ze de rust in zijn gezichtje ziet. Ik vraag welke smiley / emoticon er nu bij hoort. Hij pakt die met een blij gezicht en een duim omhoog.
Tips voor ouders voor hun kind met driftbuien
Wat ik meegeef aan moeder is voldoende rust. Tips voor leerkracht. Voldoende slaap én voorkomen van onderprikkeling.
We gaan samen uitzoeken wat voor hem positieve prikkels zijn.
Ook ga ik met dit kind die duidelijk overprikkeld is, aan de slag met energetisch afschermen. Begrenzen. Passend op zijn niveau en leeftijd.
- Ook vraag ik moeder of de juf wilt bijhouden in een overzichtje hoe de groepsdynamica is, hoe deze jongen hierop reageert. En hoe hij in de klas reageert.
- Moeder vraag ik eenzelfde schema bij te houden, maar dan wat hij heeft gedaan uit school, als ook in vrije tijd. Hoe hij reageert op elk gezinslid (hij heeft een klein zusje welke prikkels kan afgeven). Wat duidelijk positieve (voedende) prikkels voor hem zijn en wat hij in activiteit doet uit school.
Prikkel-gevoelig
Nu is duidelijk waar deze jongen écht driftbuien van krijgt: het is veel te veel voor hem. Te druk om hem heen. Prikkelgevoelig. Dit kind voelt ontzettend veel wat er om hem heen gebeurt. Geen voedende prikkels uit school. Wat resulteert in voor hem driftbuien.
Dit is per kind verschillend. Elk kind reageert anders op externe prikkels.
Maar één ding hebben hoogsensitieve kinderen allemaal gemeen: onder de wérkelijke hulpvraag, zit een bron. En dat is de werkelijke hulpvraag.
Geschreven door:
Anne van Omme
Holistisch kindertherapeute en HSP specialist
