Verlegenheid is niet hetzelfde als hooggevoeligheid. Verlegen zijn betekent angst hebben voor een sociaal oordeel. Dus bang zijn voor een oordeel van een ander. En dat hoeft helemaal niet het geval te zijn als een HSP- er niet direct actief participeert in een sociale situatie.
Het gedrag dat vaak door de omgeving wordt beoordeeld als verlegen, is meer een verklaring voor een strategie van de HSP-er om de omgeving te leren kennen en begrijpen door uitgebreid te observeren in plaats van actief te onderzoeken. Als hooggevoelige kinderen vaak te maken hebben gehad met een afkeurend oordeel in een sociale omgeving, kan het gevolg wel verlegenheid zijn.
Ook kan ‘verlegen’ gedrag voortkomen uit een overprikkelingsreactie op alle indrukken van dat moment. Bijvoorbeeld een verjaardagsfeestje binnen stappen kan al overprikkelend zijn: veel mensen, soms weinig bekenden, er gebeurt veel tegelijk, er is veel energie, veel kleuren, geluiden en bewegingen. Een hooggevoelig persoon heeft tijd nodig om te observeren, even te ‘landen in de situatie’ alle interne en externe prikkels te verwerken. Een hooggevoelig
kind kruipt vaak dan bij een van de ouders op schoot, voor een volwassene kan het betekenen dat je ergens aan de rand gaat zitten of staan waar je de situatie goed kan overzien.
Eenkennigheid bij peuters
Ontwikkeling van het kind: zelfbewustzijn en verlegenheid
Wanneer een kind 1 tot 4 jaar oud is, begint het zich meer bewust te worden van zichzelf en de wereld om hen heen. Dat merk je vooral in de kindertijd: een peuter concurreert constant met de ouder, en ‘nee’ is zijn favoriete nieuwe woord. Voor ouders soms best ene uitdaging, overigens… 😉
Naarmate het zelfbeeld van een kind zich ontwikkelt, herkent een kind ook steeds meer zijn of haar relaties met anderen. Een kind kan zich plotseling klein voelen of de indruk hebben dat volwassenen hem of haar beoordelen. Dit kan leiden tot onzekerheid en dus verlegenheid, zelfs als peuters normaal gesproken heel extravert zijn. Al met al is dit een fase die vanzelf overgaat.
Een kind kan erg gesteld zijn op de ouders. Geef ouders het advies om bijvoorbeeld een peuterleidster te kiezen waar het kind mee durft te praten en zich veilig bij voelt.
Een gebrek aan begrip tonen naar het kind toe die zich toch in dit geval angstig voelt, kan ook verlatingsangst veroorzaken. Bij de meeste kinderen verdwijnen deze gevoelens op de leeftijd van 3 jaar, maar het kan langer duren.
Geschreven door:
Anne van Omme
Holistisch kindertherapeute en HSP specialist